علوم و آزمایشگاه
در قرنی زندگی می‌کنیم که مجهّز بودن به دانش عمومی در حوزه‌های مختلف علوم تجربی، از شیمی و زیست‌شناسی گرفته تا فیزیک و زمین‌شناسی، یک ضرورت محسوب می‌شود. از همین رو آموزش علوم تجربی در مؤسّسه فرهنگی روزبه از جایگاه و اهمّیت ویژه‌ای برخوردار است و نگاه کلانی در سطح مؤسّسه نسبت به آموزش علوم تجربی، با تأکید بر «تجربی» بودن آن وجود دارد.
مؤسّسه روزبه تلاش می‌کند تا با استفاده از تجهیزات آزمایشگاهی به‌روز و کارآمد، امکان مشاهده و یادگیری از طریق آزمایش را برای دانش‌آموزان فراهم آورد و از این طریق علوم تجربی را به صورتی جذاب‌تر، مفهومی‌تر و عمیق‌تر آموزش دهد. در تمام مقاطع مؤسّسه، به تناسب سطح علمی دانش‌آموزان و امکانات اجرایی مدرسه در هر مقطع، فعّالیت‌های متنوعی در این حوزه ارائه می‌شود که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تلفیق کلاس درس و آزمایشگاه به منظور درک بهتر مفاهیم درسی
قرار گرفتن کلاس آزمایشگاه به صورت ثابت در برنامه درسی (دبیرستان 2)
کلاس‌های فوق‌برنامه (سرگرمی‌های فیزیک، آزمایشگاه زیست، پل ماکارونی و …)
بازدیدهای علمی (بازدید از پژوهشکده رویان، شرکت‌های داروسازی، سدها و …)
ارائه مطالب علمی (سخنرانی علمی، ارائه دانش آموزی، پخش فیلم و …)
مسابقات علمی (نجات تخم مرغ، موشک آبی، پل ماکارونی و …)
نگرش مؤسسه به آموزش علوم تجربی
در قرن حاضر، علم و فناوری در زندگی شخصی و تحصیلی دانش‌آموزان جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است. دانش عمومی در حوزه‌های مختلف علوم تجربی، از فیزیک و زمین شناسی گرفته تا شیمی و زیست‌شناسی، نه تنها برای تحصیل و فعّالیت‌های کاری، بلکه در زندگی روزمره افراد نیز ضرورت پیدا کرده است. علوم تجربی در حقیقت همان فرآیند جست‌وجو و کشف قوانین حاکم بر طبیعت و مجموعه دانش حاصل از این جست‌وجو است. بنابراین، درک مفاهیم اساسی در علوم تجربی، برای درک و تعامل بهتر با جهان درون و جهان پیرامون ما اهمیت ویژه‌ای دارد. درک فناوری‌های ساده و پیچیده‌ای که امروزه زندگی همه ما را تحت تأثیر قرار داده است نیز از طریق درک مفاهیم اساسی همین علوم میسّر می‌شود.
مؤسّسه فرهنگی روزبه، با درک و تأکید بر جایگاه ویژه علوم تجربی در عصر کنونی، تلاش نموده است تا با هدف‌گذاری مناسب در این حوزه و اتّخاذ رویکردهای آموزشی مناسب، مهارت‌های لازم در این زمینه را برای دانش‌آموزان خود فراهم آورد. در اینجا می‌توانید این اهداف و رویکردهای آموزشی را مطالعه نمایید.
- درک مفاهیم اساسی علوم تجربی
- پرورش توانایی و مهارت تحقیق و کاوش‌گری علمی
- درک ارتباط میان پدیده‌های طبیعی و محیط زندگی با مفاهیم علوم تجربی
- پرورش توانایی‌ها و مهارت‌های مربوط به حلّ مسئله و مدل‌سازی
البته طبیعی است که نحوه حرکت به سمت این اهداف و میزان اهمّیت هر یک از آن‌ها در مقاطع مختلف تحصیلی و سال‌های مختلف متفاوت است. با این وجود تلاش شده است تا در تمامی مقاطع با تأکید بر آموزش مفهومی و کاربردی این علوم، آموزش‌ها صرفاً در حد محفوظات ارائه نگردد و پیوند مطالب با پدیده‌های طبیعی مورد تأکید قرار گیرد. به طور کلی و متناظر با این اهداف، پرورش مهارت‌های زیر برای دانش‌آموزان هدف قرار داده شده است:
- مهارت پرسش‌گری و کاوش‌گری علمی
- مهارت تحقیقی تجربی و آزمایشگاهی
- مهارت حلّ مسئله و مدل‌سازی
تلاش ما در مؤسّسه فرهنگی روزبه بر این است که برنامه‌ریزی‌های آموزشی و امکانات مورد نیاز برای آموزش علوم در جهت تحقّق این اهداف و پرورش و تقویت این مهارت‌های برای دانش‌آموزان به کار گرفته شوند. همچنین در آموزش علوم رویکردهایی مورد توجّه و استفاده قرار گیرند که بتوانند به بهترین وجه این اهداف را محقّق نمایند. به منظور کسب اطلاعات بیشتر در این مورد می‌توانید رویکردهای آموزشی مؤسّسه در حوزه علوم تجربی را مطالعه نمایید.
کشف و فهم پدیده‌ها و قواعد حاکم بر جهان درون و پیرامون، امری است که کودکان و نوجوانان به طور طبیعی انجام می‌دهند و این کنجکاوی‌ها و پرسش‌گری‌ها دقیقاً همان مسئله‌ای‌ست که در آموزش علوم تجربی باید مورد توجّه ویژه قرار بگیرد. بنابراین اساسی‌ترین نقش ما در آموزش علوم، فراهم آوردن محیطی مناسب برای طرح پرسش‌هایی پیرامون پدیده‌های طبیعی و فضایی برای تجربه و آزمایش آن‌ها به کمک ابزارهای مناسب می‌باشد.
معلّم در کلاس علوم تجربی، بیش از آن که به صورت یک «دانای کل» باشد، باید تسهیل‌کننده پرسش‌گری‌ها و کاوش‌های علمی دانش‌آموزان باشد و تلاش نماید تا آن‌ها را به فرآیندی برای آزمایش فرضیه‌های مختلف در پاسخگویی به این پرسش‌ها راهنمایی کند. به عبارت دیگر، دانش‌آموزان در یادگیری علوم تجربی نقشی فعّال دارند و تلاش می‌شود تا حد امکان در فرآیند کشف دانش سهیم شوند، نه این که صرفاً شنونده دانش کشف شده باشند.
در این میان تلاش می‌شود تا با تقویت و تشویق تفکّر نقّادانه، به مسائل حوزه علوم تجربی پرداخته شود و در عین حال فضای مشاهده و آزمایش فرضیات مختلف برای دانش‌آموزان فراهم گردد. ایجاد این فضا، مستلزم برنامه‌ریزی و در اختیار داشتن امکانات مناسب است. این رویکرد به ویژه در آموزش‌های ابتدایی و سال‌های اولیّه دبیرستان مورد توجّه جدّی قرار دارد.
همچنین در نیمه دوم سال‌های تحصیل در دبیرستان، با توجه به ضرورت تقویت توانایی‌های حل مسئله و آمادگی دانش‌آموزان برای ورود به دانشگاه، تلاش می‌شود تا در کنار رویکرد مفهومی و پرسش‌گرانه، توجّه ویژه‌ای به مهارت‌های حلّ مسئله صورت گیرد.
برنامه‌ریزی آموزشی، متناسب با مقتضیات سنّی دانش‌آموزان انجام می‌گیرد که برای مطالعه بیشتر می‌توانید به قسمت برنامه آموزشی مراجعه نموده و از این برنامه به تفکیک سال‌های تحصیلی دانش‌آموزان مطلّع گردید.
برای آگاهی از امکانات آزمایشگاهی و نحوه استفاده دانش‌آموزان از این امکانات به قسمت امکانات و تجهیزات مراجعه نمایید.
همچنین با توجه به ضرورت توجّه به علایق مختلف دانش‌آموزان و ایجاد فضای مناسب برای دانش‌آموزان علاقه‌مند، تلاش شده است تا برنامه‌هایی در قالب کلاس‌ها، بازدیدها، ارائه مطالب علمی و … تدارک دیده شود که برای بررسی آن‌ها می‌توانید به قسمت فوق‌برنامه مراجعه نمایید.
برنامه آموزشی
برنامه آموزشی در حوزه علوم تجربی با محوریّت مطالب مطرح شده در کتاب‌های درسی و با تأکید بر عمق بخشیدن به درک مطالب و ملموس شدن مفاهیم برای دانش‌آموزان تدوین می‌شود. موضوعات و عناوین مطرح شده در برنامه رسمی آموزشی علوم تجربی، غالباً برگرفته از کتاب‌های درسی بوده و تلاش می‌شود تا به جای اضافه کردن عناوین بی‌ارتباط یا کم‌ارتباط با مطالب کتاب، کیفیت پرداختن به موضوعات افزایش یابد. به همین دلیل، زمان در نظر گرفته شده برای آموزش علوم تجربی در مقاطع مختلف، عموماً بیشتر از ساعات در نظر گرفته شده در برنامه رسمی آموزش و پرورش است.
در مقطع دبیرستان (دوره دوم)، به جهت اهمّیت و ضرورت درک مفاهیم علوم تجربی در قالب مشاهده و آزمایش، تلاش شده است تا علاوه بر ساعات در نظر گرفته شده برای کلاس درس، ساعاتی نیز داخل برنامه رسمی مدرسه تحت عنوان آزمایشگاه علوم، آزمایشگاه شیمی و آزمایشگاه فیزیک اختصاص یابد تا دانش‌آموزان و دبیران را در کیفیت‌بخشی به آموزش علوم تجربی یاری نماید.
علاوه بر برنامه‌های موجود در برنامه رسمی موسسه، تلاش شده است تا با برگزاری کلاس‌های جانبی و فوق‌برنامه برای دانش‌آموزان علاقه‌مند، امکان دنبال کردن مفاهیم علوم تجربی را در حوزه‌های تئوری و عملی برای این دانش‌آموزان فراهم آورد که برای آشنایی بیشتر با این کلاس‌ها و دوره‌ها می‌توانید به بخش فوق برنامه مراجعه نمایید.
امکانات و تجهیزات
اهمّیت استفاده از محیط‌های آزمایشگاهی و پروژه‌های عملی در آموزش و تفهیم دروس علوم پایه مانند فیزیک، شیمی، زیست‌شناسی و زمین‌شناسی بر کسی پوشیده نیست. مؤسّسه فرهنگی روزبه در راستای همین امر اقدام به تجهیز امکانات و وسایل سخت‌افزاری با به‌روزترین وسایل آزمایشگاهی و همچنین تألیف و تکمیل محتوای مناسب جهت استفاده بهینه از محیط آزمایشگاه نموده است.
در پایه‌های تحصیلی دبستان و دبیرستان دوره اوّل، دبیران کلاس علوم را به صورت غیر ثابت و بسته به مبحث درس و عناوین تعریف شده آزمایشگاهی در آزمایشگاه تشکیل می‌دهند و از محیط آزمایشگاه جهت تدریس و تعمیق آموزش استفاده می‌نمایند. در دبیرستان دوره دوم کلاسی مجزا به عنوان آزمایشگاه برای دانش‌آموزان اختصاص یافته است که دانش‌آموزان خود به انجام آزمایش‌های تألیف شده می‌پردازند.
فعّالیت‌های فوق‌برنامه و پشتیبان
علاوه بر آموزش‌های رسمی همه دانش‌آموزان، کلاس‌های متنوعی در این حوزه به عنوان کلاس‌های فوق‌برنامه برای دانش‌آموزان مستعد و علاقه‌مند برگزار می‌شود. این کلاس‌های که در سال‌های دبیرستان 1 و 2 برگزار می‌شوند شامل عناوینی چون سرگرمی‌های فیزیک، سرگرمی‌های شیمی، آشنایی با بدن، هوا و فضا، حل مسائل فیزیک، حل مسائل شیمی و … می‌باشد. بخشی از این کلاس‌ها به صورت عملی و کارگاهی برگزار می‌شوند و برخی دیگر (کلاس‌های گروه اندیشه) نظری بوده و در آن‌ها به حل مسائل پیچیده‌تر پرداخته می‌شود.
اردوها و بازدیدهای علمی
اردوها و بازدیدهای علمی از مراکز پژوهشی، علمی، صنعتی و موزه‌ها از جمله فعّالیت‌های تکمیلی در راستای درک بهتر مفاهیم علوم تجربی توسط دانش‌آموزان است. بازدید از موزه‌های علوم طبیعی، مراکز صنعتی و کارخانه‌ها، سدها و مراکز نیروگاهی و … با توجّه به شرایط سنّی و دروس دانش‌آموزان در برنامه مدرسه قرار می‌گیرد.
مسابقات علمی
یکی از فعّالیت‌های نسبتاً نوپا در حوزه علوم تجربی در مدرسه و به ویژه دبیرستان 2، برگزاری مسابقات علمی نظیر نجات تخم‌مرغ، پل ماکارونی، حل مسائل عملی فیزیک و … است که در قالب‌های گوناگون و در برخی از مقاطع تحصیلی مؤسسه برگزار می‌شود.